Czy wada macicy oznacza niepłodność? To jedno z najczęstszych pytań, jakie zadają kobiety po otrzymaniu diagnozy. Choć te nieprawidłowości dotyczą nawet 4% kobiet, wciąż pozostają tematem tabu. W poniższym artykule znajdziesz rzetelne informacje o rodzajach wad, ich wpływie na ciążę i metodach diagnozy.

Wady macicy – czym są?

Macica to kluczowy organ układu rozrodczego kobiety, którego kształt i budowa mają istotne znaczenie dla możliwości zajścia w ciążę, jej prawidłowego przebiegu oraz porodu. Wady macicy to rodzaj nieprawidłowości w budowie anatomicznej narządu, które powstają już na etapie życia płodowego – dokładniej w okresie embriogenezy, kiedy dochodzi do łączenia się dwóch przewodów Müllera w jeden, prawidłowo wykształcony narząd. Tylko… jak to prościej wytłumaczyć?

Wyobraź sobie, że macica w okresie życia płodowego formuje się jak dwa strumienie plasteliny, które powoli łączą się w jedną, idealnie ukształtowaną strukturę. Te dwa „strumienie” to przewody Müllera – maleńkie zalążki przyszłego narządu. W idealnym scenariuszu zlewają się ze sobą równomiernie, tworząc jednolitą całość.

Jednak czasem coś ten proces zakłóca – jakby plastelina nie połączyła się dokładnie, tworząc wgniecenia, przegrody lub nawet dwie osobne struktury zamiast jednej. Może to być spowodowane zaburzeniami hormonalnymi, czynnikami genetycznymi lub wpływem środowiska wewnątrzmacicznego. W efekcie powstają różnego rodzaju wady macicy, np. macica dwurożna (gdy przewody nie zrosły się całkowicie), macica przegrodzona (gdy w środku pozostała bariera) lub macica jednorożna (gdy tylko jedna część się rozwinęła).

Wady macicy – czy zawsze wiążą się z problemem z zajściem w ciążę?

To najczęściej zadawane pytanie: Czy zawsze wady macicy wiążą się z problemem z zajściem w ciążę? Nie, nie zawsze. Nie wszystkie wady macicy muszą oznaczać problemy z płodnością czy zwiększone ryzyko poronienia. Mało tego – wiele kobiet żyje z nimi przez lata, nie zdając sobie sprawy z ich istnienia.

Są jednak przypadki, kiedy wady macicy mogą prowadzić do:

Ryzyka poronień

• Ryzyko to, jest szczególnie podwyższone w pierwszym i drugim trymestrze ciąży;
• Zależy jednak od rodzaju wady macicy i jej nasilenia.

Trudności z implantacją zarodka

• Niektóre wady macicy mogą utrudniać zagnieżdżenie się zarodka;
• W przypadku IVF (metoda leczenia in vitro) może być konieczne szczególne planowanie transferu;
• Znaczenie ma nie tylko kształt macicy, ale też jakość jej śluzówki;
• Możliwe są dodatkowe procedury zwiększające szanse na implantację.

Komplikacji ciążowych

• Wady macicy mogą wiązać się ze zwiększonym ryzykiem przedwczesnego porodu;
• Mogą wpływać na nieprawidłowe położenie płodu;
• Częstsze występowanie łożyska przodującego;
• Potencjalne ograniczenie wzrostu płodu.

Przebieg porodu

• Wady macicy mogą wiązać się z koniecznością przeprowadzenia cesarskiego cięcia;
• Możliwe nieprawidłowe ułożenie płodu;
• Ryzyko przedwczesnego oddzielenia łożyska;
• Potrzeba szczególnego monitorowania podczas porodu.

Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, jak je rozpoznawać i jakie są możliwości ich leczenia.

Diagnostyka wad macicy – dlaczego jest tak ważna?

Dlaczego diagnostyka jest tak ważna i jakie badania warto wykonać? Otóż prawidłowe rozpoznanie wad macicy ma ogromne znaczenie dla dalszego planowania leczenia oraz oceny tego, czy konieczna będzie interwencja chirurgiczna. Dzięki właściwej diagnozie lekarz może lepiej określić szanse na zajście w ciążę i jej prawidłowy przebieg, a także dobrać najlepszą metodę dalszego postępowania. 

Być może zastanawiasz się, dlaczego tak ważne jest, aby dokładnie poznać swoją anatomię? Owszem, nie każda wada macicy wpływa na płodność, ale jeśli lekarz ma pełny obraz sytuacji, może zaproponować rozwiązanie, które zwiększy Twoje szanse na bezpieczną ciążę i zdrowy poród. Właśnie dlatego diagnostyka to pierwszy i najważniejszy krok – pozwala podjąć świadome decyzje i, jeśli to konieczne, wdrożyć odpowiednie leczenie.

Wady macicy – jakie badania wykonać w celu diagnozy?

​​Aby dokładnie ocenić budowę macicy i wykryć ewentualne nieprawidłowości, lekarz ginekolog może zlecić szereg nieinwazyjnych i bardziej inwazyjnych badań obrazowych, które pozwalają na dokładną ocenę anatomii narządu rodnego.

Co obejmują podstawowe (nieinwazyjne) badania diagnostyczne?

USG przezpochwowe 2D i USG 3D

Na czym polegają?

• Badanie USG 2D to standardowa metoda diagnostyki ginekologicznej, która pozwala na ogólną ocenę macicy i jajników.
• Z kolei USG 3D to bardziej zaawansowana metoda, która daje trójwymiarowy obraz macicy, dzięki czemu lekarz może ocenić jej kształt, obecność przegrody, nieprawidłowości w budowie oraz ewentualne zrosty.

Warto podkreślić, że USG 3D jest obecnie preferowaną metodą pierwszego wyboru ze względu na dokładność i nieinwazyjność.

Rezonans magnetyczny (MRI)

Na czym polega?

• Badanie obrazowe, które wykorzystuje pole magnetyczne do uzyskania bardzo precyzyjnych obrazów narządów miednicy mniejszej.
• Jest szczególnie pomocne w skomplikowanych przypadkach, np. gdy lekarz ma trudności z jednoznaczną oceną wady na podstawie USG.

Kiedy zaleca się wykonanie rezonansu magnetycznego?

• W diagnostyce bardziej złożonych wad anatomicznych, takich jak macica dwurożna czy jednorożna.
• Gdy inne badania nie dały jednoznacznej odpowiedzi na temat budowy macicy.

Histeroskopia – diagnostyka i leczenie w jednym

Na czym polega?

• To badanie endoskopowe, w którym cienki wziernik (histeroskop) wprowadza się przez pochwę i szyjkę macicy do jej wnętrza, aby ocenić budowę jamy macicy.
• Pozwala na dokładną ocenę wnętrza macicy oraz ujść jajowodów.
• W przypadku wykrycia nieprawidłowości (np. przegrody macicy) można od razu wykonać zabieg korekcyjny.

Kiedy jest zalecana?

• Kiedy USG 3D lub MRI sugerują obecność przegrody macicy, polipów czy innych zmian.
• W przypadku niepłodności i nawracających poronień.

To metoda, która pozwala nie tylko na diagnozę, ale również na jednoczesne leczenie wykrytych wad, takich jak przegroda macicy, zrosty wewnątrzmaciczne, polipy endometrialne czy mięśniaki podśluzówkowe. Dzięki histeroskopii możliwe jest precyzyjne usunięcie tych zmian bez konieczności wykonywania bardziej inwazyjnych operacji, co znacząco zwiększa szanse na prawidłowy przebieg ciąży. To bezpieczna i skuteczna procedura, która pomaga wielu kobietom odzyskać pełną funkcjonalność macicy.

Na czym z kolei polegają bardziej inwazyjne badania diagnostyczne i kiedy należy je wykonać?  Poniższe badania są stosowane wtedy, kiedy mniej inwazyjne metody nie dały jednoznacznej diagnozy lub gdy istnieje potrzeba leczenia wykrytej wady.

Laparoskopia – metoda diagnostyczno-chirurgiczna

Na czym polega?

• To metoda inwazyjna, w której przez niewielkie nacięcia w powłokach brzusznych wprowadza się kamerę i narzędzia chirurgiczne.
• Pozwala na ocenę zewnętrznego kształtu macicy, co jest kluczowe w diagnostyce macicy dwurożnej.
• Często stosowana w asyście przy histeroskopii w przypadku skomplikowanych wad.

Kiedy jest zalecana?

• Gdy inne metody nie dają jasnej odpowiedzi na temat budowy macicy.
• Przy podejrzeniu wad związanych z innymi narządami miednicy mniejszej.

Laparoskopia to zabieg chirurgiczny, który wymaga hospitalizacji i znieczulenia ogólnego.

Histerosalpingografia (HSG) i HyCoSy/HyFoSy – ocena jamy macicy i drożności jajowodów

Na czym polega?

• HSG (histerosalpingografia) – badanie rentgenowskie z podaniem kontrastu przez szyjkę macicy, które pozwala ocenić kształt jamy macicy oraz drożność jajowodów.
• HyCoSy/HyFoSy – nowoczesne badania ultrasonograficzne, które zastępują HSG, ale zamiast promieniowania RTG wykorzystują środek piankowy i ultradźwięki.

Kiedy są zalecane?

• U kobiet starających się o ciążę, aby ocenić, czy jajowody są drożne.
• Przy podejrzeniu wad anatomicznych wpływających na płodność.

To badanie dostarczające kluczowych informacji dla kobiet planujących ciążę.

Wady macicy – czy ten problem może dotyczyć Ciebie?

Jeśli od dawna zmagasz się z bolesnymi, nieregularnymi miesiączkami, masz za sobą nawracające poronienia lub od dłuższego czasu bezskutecznie starasz się o ciążę, warto zastanowić się, czy przyczyną nie jest wada anatomiczna macicy. Czasem problem ujawnia się dopiero wtedy, gdy pojawiają się trudności z poczęciem lub utrzymaniem ciąży, dlatego jeśli Twój lekarz podejrzewa wadę macicy, nie odkładaj diagnostyki na później. 

Odpowiednie badania pozwolą rozwiać wątpliwości, a jeśli będzie to konieczne – wdrożyć skuteczne leczenie, które zwiększy Twoje szanse na zdrową ciążę i bezpieczny poród. Nie ignoruj sygnałów wysyłanych przez organizm – wczesna diagnoza to pierwszy krok do rozwiązania problemu i świadomego podejmowania decyzji o dalszym leczeniu.

‍