Regularne wizyty u ginekologa to fundament zdrowia intymnego kobiet. Choć świadomość tego faktu rośnie, wciąż istnieje duży odsetek Polek, które unikają badań kontrolnych. Jak wynika z najnowszego raportu Polka u ginekologa 2024¹, aż 5,8% kobiet nie było u ginekologa od ponad 5 lat, a 8,4% odwiedza specjalistę rzadziej niż raz na 5 lat.

To alarmujące dane, ponieważ brak regularnych badań może prowadzić do późnej diagnozy poważnych schorzeń, takich jak rak szyjki macicy, nowotwory jajników czy infekcje układu rozrodczego, które często rozwijają się bezobjawowo. Dlaczego więc tak wiele kobiet rezygnuje z wizyt? Powody są różne – od braku czasu, przez bariery psychologiczne, aż po negatywne doświadczenia z przeszłości. Pora zmienić statystyki na lepsze, bo… regularne wizyty u ginekologa, naprawdę mogą uratować Twoje życie.

Jak często wykonywać badania kontrolne u ginekologa? Ważne liczby

Jeśli jesteś pod stałą opieką specjalisty, możesz liczyć na szybkie wykrycie ewentualnych nieprawidłowości i wdrożenie skutecznego leczenia na wczesnym etapie. Regularne badania profilaktyczne odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia, a ich częstotliwość powinna być dostosowana do wieku i indywidualnych potrzeb. Jak często należy wykonywać poszczególne badania?

Zalecana częstotliwość badań ginekologicznych

Kontrolną wizytę u ginekologa należy odbywać raz w roku – nawet jeśli nie masz żadnych niepokojących objawów. Regularne konsultacje pomagają monitorować Twój stan zdrowia i w porę wykryć ewentualne zmiany. To także okazja do rozmowy ze specjalistą o wszelkich wątpliwościach związanych z cyklem miesiączkowym, antykoncepcją, planowaniem ciąży czy menopauzą. Podczas wizyty lekarz może zalecić dodatkowe badania profilaktyczne, których częstotliwość zależy od wieku, historii zdrowotnej oraz indywidualnych czynników ryzyka. Oto najważniejsze badania, które warto wykonywać regularnie:

1. Cytologia (badanie w kierunku raka szyjki macicy)

Wg programu profilaktyki raka szyjki macicy finansowanego w ramach NFZ

• Kobiety 25-64 lat - co 3 lata,
• Kobiet w wieku 25-64 lat obciążone czynnikami ryzyka (zakażonych wirusem HIV, przyjmujących leki immunosupresyjne, zakażonych HPV – typem wysokiego ryzyka) - co 1 rok.

Wg programu profilaktyki raka szyjki macicy Polskiego Towarzystwa Kolposkopowego i Patologii Szyjki Macicy

• Kobiety 25+ bez limitu wieku, min. do 74 roku życia - cytologia LBC co 1-3 lata, a osoby z deficytami odporności co 1 rok.

2. Test HPV

Wg programu profilaktyki raka szyjki macicy Polskiego Towarzystwa Kolposkopowego i Patologii Szyjki Macicy:

• Kobiety 25 - bez limitu wieku, min. do 74 lat - HR HPV co 3-5 lat, a osoby z deficytami odporności co 1 rok,
• Kobiety 25 - bez limitu wieku, min. do 74 lat - Co-testing (HRHPV + LBC) co 1-3-5 lat, a osoby z deficytami odporności co 1 rok.

Z kolei najnowsze zalecenia ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników wprowadzają do Programu Profilaktyki Raka Szyjki Macicy w Polsce badania molekularne wirusa brodawczaka ludzkiego wysokiego ryzyka (HR HPV) wraz z algorytmami obejmującymi wykonanie i ocenę uzupełniającego badania cytologicznego na podłożu płynnym (LBC) :

• Kobiety 25-64 lat -  test HR HPV co 5 lat w przypadku wyników ujemnych.

3. USG ginekologiczne (transwaginalne)

• Raz w roku, zwłaszcza po 35. roku życia, by kontrolować stan jajników i macicy.

4. USG piersi 

• Raz w roku po 25. roku życia, szczególnie jeśli w rodzinie występowały przypadki nowotworów piersi.

5. Mammografia

• Kobiety 40-45 lat – indywidualnie, zwłaszcza w grupie podwyższonego ryzyka,
• Kobiety 45-74 lat – co 2 lata, w ramach profilaktycznych programów zdrowotnych.

6. Badania hormonalne

Należy je wykonywać według zaleceń lekarza, szczególnie w przypadku nieregularnych cykli, problemów z płodnością czy objawów menopauzy.

Dbanie o zdrowie intymne to nie tylko kwestia samopoczucia, ale także profilaktyki poważnych schorzeń. Nie odkładaj badań na później – regularna kontrola to najlepsza inwestycja w Twoje zdrowie. Najlepiej uwzględnij je na stałe w swoim kalendarzu lub ustaw alerty przypominające o badaniach w swoim telefonie.

Jak często odwiedzamy ginekologa - oczekiwania kontra rzeczywistość

W idealnym świecie każda kobieta regularnie odwiedza ginekologa, przestrzegając zaleceń profilaktycznych i dbając o swoje zdrowie intymne. Niestety, rzeczywistość wygląda inaczej. Choć eksperci zalecają kontrolną wizytę u ginekologa przynajmniej raz w roku, statystyki pokazują, że wiele kobiet odwiedza specjalistę znacznie rzadziej – a niektóre wręcz unikają tych wizyt przez lata.

Raport Polka u ginekologa 2024 pokazuje, że:

• 57,6% Polek odwiedziło ginekologa w ciągu ostatniego roku – to wciąż zbyt niski wynik, by mówić o skutecznej profilaktyce,
• 13,5% kobiet było u ginekologa 1-2 lata temu, co oznacza, że ich profilaktyka jest nieregularna,
• 10,7% odwiedziło specjalistę 2-5 lat temu, co może prowadzić do ryzyka późnej diagnozy,
• 5,1% nie było u ginekologa od ponad 5 lat,
• 13% kobiet zadeklarowało, że nie pamięta, kiedy była na wizycie, albo w ogóle nie chodzi do ginekologa  – to alarmujący odsetek, biorąc pod uwagę zagrożenia zdrowotne wynikające z braku regularnych badań.

Dane te są średnią wyników dla wszystkich badanych grup wiekowych (Pokolenie Z, Y, X i Baby Boomers), co pozwala na ogólną ocenę nawyków zdrowotnych Polek. Jak widać wciąż istnieje duża grupa kobiet, które nie dbają o regularne wizyty, a to zwiększa ryzyko późnego wykrycia poważnych chorób, takich jak rak szyjki macicy czy nowotwory jajnika.

Jakie choroby można wykryć dzięki regularnym badaniom ginekologicznym

Jednym z głównych powodów, dla których regularne wizyty u ginekologa są tak ważne, jest możliwość wczesnego wykrycia zmian nowotworowych i innych groźnych schorzeń, które przez długi czas mogą rozwijać się u nas bezobjawowo. Wiele kobiet bagatelizuje regularne kontrole, nie zdając sobie sprawy, że niektóre choroby mogą zostać wykryte u nich dopiero w zaawansowanym stadium, kiedy leczenie jest bardziej skomplikowane, wymaga agresywniejszych metod terapeutycznych, a szanse na całkowite wyleczenie są znacznie niższe.

Choroby nowotworowe – cichy zabójca, któremu można zapobiec 

Nowotwór złośliwy. To słowa, których w diagnozie żadna z nas nie chce usłyszeć. Powodują strach, niepewność i wywracają życie do góry nogami. Jednak w wielu przypadkach choroby nowotworowe nie muszą oznaczać wyroku – kluczem do skutecznego leczenia jest wczesne wykrycie zmian, zanim staną się one poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia. Dzięki regularnym wizytom u ginekologa oraz profilaktycznym badaniom, takim jak cytologia, test HPV czy USG ginekologiczne, możliwe jest wykrycie nowotworu w jego początkowej fazie, kiedy leczenie jest najbardziej skuteczne i mniej inwazyjne. Statystyki są jednoznaczne – nowotwory ginekologiczne wykryte na wczesnym etapie mają znacznie lepsze rokowania, a w wielu przypadkach można im nawet zapobiec poprzez odpowiednie działania profilaktyczne.

Rak szyjki macicy, który można skutecznie wykrywać we wczesnych stadiach dzięki cytologii i testowi HPV, wciąż stanowi jedno z największych zagrożeń dla zdrowia kobiet. Według danych portalu rakszyjki.pl, co roku w Polsce diagnozuje się około 2 500 przypadków tego nowotworu, z czego aż połowa kończy się zgonem. To oznacza, że około 1 250 kobiet rocznie umiera z powodu późnego wykrycia choroby.

Podobnie jest w przypadku raka jajnika – nowotworu, który przez długi czas rozwija się bez charakterystycznych objawów, a jego diagnoza często następuje dopiero w zaawansowanym stadium. Szacuje się, że aż 75% przypadków raka jajnika wykrywanych jest na etapie III i IV, gdy rokowania są znacznie gorsze niż w początkowych fazach choroby .Jednak nowotwory to nie jedyne zagrożenia, które można wykryć dzięki regularnym badaniom.

Endometrioza – schorzenie, które dotyczy 1 na 10 kobiet

Istnieje wiele innych schorzeń związanych ze zdrowiem kobiet, które mogą znacząco wpłynąć na zdrowie, płodność i jakość życia. Wczesna diagnoza pozwala na skuteczne leczenie oraz uniknięcie poważnych powikłań w przyszłości. Jednym z takich schorzeń jest endometrioza, która według szacunków dotyczy już co 10. kobiety w wieku rozrodczym. Objawia się silnymi bólami menstruacyjnymi, które często są bagatelizowane i traktowane jako „normalne". Dlatego też, tak ważne jest regularne USG transwaginalne, które może wykryć torbiele endometrialne, choć w niektórych przypadkach konieczna jest laparoskopia diagnostyczna.

Hormony – centrum dowodzenia Twojego organizmu

Nie można również zapominać o zaburzeniach hormonalnych, które mają ogromny wpływ na funkcjonowanie organizmu kobiety. Hormony są jak centrum dowodzenia, które koordynuje niemal wszystkie procesy zachodzące w ciele – od cyklu menstruacyjnego, przez metabolizm i gospodarkę energetyczną, po nastrój, libido i zdolność do rozrodu. Gdy ten system zostaje zaburzony, jego skutki mogą odczuwać różne narządy i układy, co często prowadzi do szeregu problemów zdrowotnych, takich jak nieregularne miesiączki, przewlekłe zmęczenie, niekontrolowane zmiany wagi, wahania nastroju, trądzik czy trudności z zajściem w ciążę. 

Najczęściej diagnozowanym schorzeniem w tej kategorii jest zespół policystycznych jajników (PCOS), który dotyczy nawet 10-15% kobiet i może powodować nieregularne miesiączki, trądzik, nadmierne owłosienie (hirsutyzm) oraz trudności z zajściem w ciążę. Niedoczynność i nadczynność tarczycy mogą z kolei zaburzać cykl menstruacyjny i prowadzić do problemów metabolicznych, a przedwczesna menopauza, która może wystąpić nawet przed 40. rokiem życia, może być przyczyną niepłodności i zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. 

W celu diagnostyki zaburzeń hormonalnych warto regularnie wykonywać badania krwi (FSH, LH, estradiol, progesteron, prolaktyna, testosteron, TSH) oraz monitorować stan jajników za pomocą USG.

Mięśniaki i guzki – problem, który dotyczy nawet 70% kobiet po 50. roku życia

Innym częstym schorzeniem są mięśniaki macicy, czyli łagodne guzy, które występują u nawet 70% kobiet po 50. roku życia. Choć często nie dają objawów, mogą powodować obfite, bolesne miesiączki, problemy z zajściem w ciążę oraz ucisk na sąsiednie narządy, takie jak pęcherz czy jelita. Regularne USG ginekologiczne pozwala monitorować ich rozwój i ocenić, czy wymagają leczenia.

Nie odkładaj zdrowia na później

Wiele poważnych chorób można wykryć zanim pojawią się pierwsze objawy, dlatego regularne wizyty u ginekologa powinny stać się priorytetem każdej kobiety. Dzięki nowoczesnej diagnostyce i regularnym badaniom, możesz zapobiec groźnym powikłaniom i w wielu przypadkach uratować życie. Nie czekaj na pierwsze symptomy – profilaktyka to najlepsza forma dbania o zdrowie.

____________________

Źródło:

1. https://www.kliniki.pl/raport-polka-u-ginekologa-2024/, dostępny w Internecie: 23.07.2024 r.